Overleven als Mama.
Wist je dat we een heel handig hormoon hebben.
Een hormoon om te overleven.
Het hormoon helpt ons om een periode te overleven.
In een situatie.
Waar het lichaam op dat moment mee bezig is;
“Hoe overleef ik deze situatie!?!”
Het hormoon heet cortisol.
Het is een stress hormoon.
Is cortisol dan positief of negatief?
Dat kan beide het geval zijn.
In gezonde situaties helpt het om te presteren.
Langere tijd inspannen.
Maar je voelt het waarschijnlijk al aankomen:
Wanneer je lichaam te lang stress ervaart (of blijft vechten of vluchten).
Blijven de waarden van de cortisol te hoog.
Hoe werkt het verlagen van cortisol?
Cortisol is een stresshormoon, net als adrenaline.
Als je lichaam stress ervaart, wordt er als eerst adrenaline aangemaakt.
In de volgende stap maakt het lichaam cortisol aan.
Samen met adrenaline (en noradrenaline) wordt cortisol aangemaakt in je bijnieren.
Het verschil tussen adrenaline en cortisol.
Adrenaline is een superhandig middel.
Als je direct, in een fractie van een seconde, moet reageren.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan de situatie:
- Dat je bijna wordt aangereden door een bus.
- Je hete thee op de tafel ziet schuiven bij je kind van 1 jaar oud.
- Je partner bijna van een rots afvalt en je hem nog net beet kan pakken.
- Of wanneer je oog in oog staat met een leeuw.
In deze situaties is het wenselijk dat je lichaam snel tot actie komt.
Adrenaline laat je razendsnel reageren als dat noodzakelijk is.
Cortisol maakt het mogelijk om een langere tijd alert te blijven.
Om een langere periode het hoofd te bieden.
Aan de bedreigende situatie die het lichaam ervaart.
Niet alleen tijdens dat ene korte moment dat je voor de bus weg moet springen.
Op de rem moet trappen.
Je kind of je partner moet vastgrijpen.
Cortisol helpt je om voor een langdurige periode.
Met een stresssituatie om te kunnen gaan.
Dat je een tijd op 110% zelfs wel op 120% kunt presteren.
Omdat cortisol je voorbereidt om langere tijd hard te kunnen werken.
Meer te kunnen presteren.
Verhoogt het je hartslag.
Zuurstof wordt sneller rondgepompt door je lichaam.
De suikeropname in je spieren verhoogd.
Ofwel je krijgt een hogere bloedsuikerspiegel.
Door meer suiker in je bloed, de zogeheten glucose.
Krijgt je lichaam meer energie.
Hierdoor kan het beter presteren.
Daarnaast verbetert cortisol je humeur.
Zodoende is het hele lichaam klaar om actie te ondernemen gedurende een langere tijd.
Wat gebeurt er als je moe bent?
Snap je nu? Dat als jij moe bent.
Je grijpt naar suikers?
Hierdoor kun je er weer even tegenaan.
Is de boog minder gespannen.
Is je lontje voor een korte tijd, wat langer.
Voel je je tijdelijk niet chagrijnig.
Verdoofd het gevoel van moeheid.
Een herkenbaar voorbeeld van een gezonde situatie hoe cortisol werkt.
Een sporter die zich klaarmaakt voor een belangrijke wedstrijd.
Een gezonde spanning zorgt voor een verhoogde hoeveelheid cortisol.
Voor een betere prestatie.
Het lichaam is alert en staat op scherp.
Na de wedstrijd is de spanning er af.
Daalt de cortisolspiegel weer naar een normaal niveau.
Hierbij doet de cortisol wat het hoort te doen;
Het helpt om te presteren/overleven.
Na de stress periode neemt de hoeveelheid cortisol weer af tot gezonde hoeveelheden.
Cortisol zorgt er dus voor dat je ondanks druk.
Kunt blijven presteren.
Nu zijn we niet allemaal topsporters.
De werkwijze van cortisol is ook van toepassing als we een periode onder stress staan.
Tijdens dagelijkse dingen.
Bijvoorbeeld
- Deadline op je werk.
- Een verhuizing/verbouwing
- Belangrijke verplichtingen die in de knel komen.
- Een reorganisatie van het bedrijf waar je werkt.
- Ziekte van dierbare.
- Nachtdiensten.
- Financiële problemen.
- Overwerk.
- Relatie crisis.
- Corona crisis.
- Onzekerheid.
Cortisol en sport
In tegenstelling tot het cortisol niveau bij de sporter na het spelen van de wedstrijd.
Neemt jouw hoeveelheid stresshormoon niet af.
Het lichaam blijft in de overlevingsmodus staan.
Ervaart geen periode van rust en herstel.
Die een sporter normaal gesproken wel heeft.
Die sporter heeft het gestructureerd voor zichzelf ingebouwd.
Hierdoor geeft jouw lichaam niet meer de aandacht en energie.
Aan andere belangrijke lichaamsfuncties of -processen.
Overleven is immers belangrijker dan het laten groeien van je nagels.
Overleven is belangrijker dan het doorbloeden en warm houden van je hele lichaam.
Overleven is belangrijker dan goed verteren van je voeding.
Overleven is belangrijker dan de huid in je gezicht onderhouden.
Dit heeft op korte termijn niet direct een grote impact op je gezondheid.
Als deze blijvende stress, ook wel chronische stress genoemd, langer aanhoudt.
Kan je zeker gezondheidsklachten gaan ervaren.
Slaapproblemen.
Niet in slaap kunnen komen.
‘s ochtends niet op kunnen staan vanwege de moeheid.
‘s nachts wakker worden en niet meer kunnen inslapen.
Overgewicht.
Cortisol zorgt ervoor dat er meer insuline in je lichaam gemaakt wordt.
Dit is een stof die ertoe bijdraagt dat de suikeropname in je spieren verhoogt.
Suikers voor extra energie in je lichaam.
Als deze energie niet wordt verbruikt.
Worden deze overschotten opgeslagen in de vorm van vetreserves.
Afbraak van spieren.
Cortisol zorgt dat je lichaam ‘aan’ moet staan.
Heeft daarvoor energie nodig; glucose.
Het lichaam gebruikt eiwitten uit spieren om meer glucose aan te maken.
Eiwitten zijn de bouwstenen van je spieren.
Wanneer glucose wordt aangemaakt gaat dit ten koste van je spiermassa.
Zo merk je al snel dat cortisol een negatieve invloed heeft op sportprestaties.
Krimpen van hersenen.
Door een te hoog cortisolgehalte wordt de hippocampus aangetast.
Dit deel van de hersenen speelt een belangrijke rol bij de werking van het geheugen.
Reguleert de productie van cortisol naar gelang de situatie.
Langdurige stress maakt de hippocampus minder gevoelig.
Hierdoor wordt de productie van het stresshormoon cortisol ontregeld.
Het gevolg.
De emotionele en lichamelijke schade worden groter.
Uitputting
Je lichaam functioneert te lang boven de 100%.
Alle lichamelijke en mentale reserves op.
Er zijn geen bronnen meer die aangesproken kunnen worden.
Om goed te blijven functioneren.
Darmklachten
Omdat het lichaam in de overlevingsstand staat.
Wordt er bloed onttrokken aan de spijsverteringsorganen.
Dit leidt tot buikpijn, diarree of juist verstopping.
Cortisol heeft een grote invloed op het maag- en darmstelsel.
Veroudering
Omdat je lichaam andere prioriteiten stelt.
Gaat er minder energie naar de vernieuwing en opbouw van cellen.
Cellen onder stress raken sneller beschadigd en verouderen.
Depressie
Bij een stresssituatie gaat het lichaam razendsnel op zoek naar eerdere gebeurtenissen.
Om de stresssituatie zo snel mogelijk op te lossen.
Als er in dat geheugen veel negatieve gebeurtenissen zitten.
Is de kans aanwezig dat dit zorgt voor negatieve gevoelens.
Als stress dus lange tijd aanhoudt.
Blijven negatieve gedachten ook langer aanwezig.
Falend immuunsysteem
Een minder goed werkend immuunsysteem ontstaat vaak door lange periodes van overbelasting.
Hierdoor ben je vatbaarder voor virussen en ziekten.
Je bent dus vaker ziek door een teveel aan cortisol.
Uit balans door stress.
Cortisol kan er dus voor zorgen dat je volledig uit balans raakt.
Als je lichaam in de overlevingsstand blijft staan.
De cortisolwaarden torenhoog blijven.
De positieve effecten van cortisol op korte termijn.
Zijn desastreus als ze te lang aanhouden.
Bovendien zorgt het voor een negatieve spiraal.
Waar moeilijk uit te komen valt.
Slaapgebrek zorgt voor extra stress.
Dat weer zorgt voor slaapgebrek etc. etc.
Om cortisol en de negatieve gevolgen ervan te verlagen.
Is het belangrijk het probleem bij de bron aan te pakken.
Hoewel iemand te prijzen is voor een tomeloze inzet.
Is het voor niemand gezond om lange tijd boven zijn kunnen te moeten bewegen.
Van een auto die dagelijks te zwaar belast wordt.
Bezwijkt op een gegeven moment de motor.
Je zou de motor dan de schuld kunnen geven.
De motor proberen te versterken.
Of accepteren dat de auto gewoon niet harder kan.
Zo is het ook met het lichaam:
Lange tijd verwachten dat 110% gepresteerd wordt is een illusie.
Een lange tijd kan wel 10 tot 15 jaar bedragen.
Waarbij de klap waarmee het ‘over is’ serieus hard aankomt.
Kom in actie.
Meet je cortisol in je lichaam.
Met de ademhalingsanalyse meet je de verbranding van suikers.
Weet je of jouw lichaam in de overlevingstand staat.
Kom uit die vicieuze cirkel.
